Waarom is de Krommenieër Woudpolder zo bijzonder?
Het meest simpele antwoord is; het is een veenweide en laagveen moerasgebied.
De polder is echter niet alleen belangrijk voor de natuur maar is ook belangrijk voor de omwonenden.
Door de natuur in de polder en het goed behouden landschap dat al bijna 1000 jaar oud is, leven de omwonenden in een hoog kwalitatieve omgeving met zeer hoge belevings- en recreatiewaarde.
Net als alle waardevolle natuur is ook die van de Krommenieër Woudpolder van vele kanten bedreigd. Het voortbestaan van de unieke waarden van de polder hangt af van een juist beheer.
Uitblijven van goed beheer; verbossen van rietoevers en rietlanden
Rietoevers die niet regelmatig gemaaid worden, of waarin opschietende bomen en struiken niet tijdig worden uitgedund, ontwikkelen zich volgens overal geldende natuurwetten in ‘no time’ tot bos.
Behalve dat dit het uitzicht op de open polder zou wegnemen, zou dit ook de soortenrijkdom enorm aantasten en veranderen de soortenrijke rietlanden en oevers in soorten arme elzensingels en bosjes. Door die bosjes zullen ook de weidevogels verdwijnen, net als de Noordse woelmuis.
Bedreigingen van de polder
– Bebouwing.
Steeds vaker duiken er plannen op om de open veenweidegebieden voor bebouwing te gaan gebruiken..
– Te intensieve veeteelt (vermesting, verdroging, te vroeg maaien, dempen van oude sloten, verdwijnen bloemrijke graslanden).
Door de snelle en ingrijpende veranderingen in het agrarisch beheer dreigt veel van de natuur verloren te gaan.
– Verdwijnen van de agrarische activiteiten, geen goede optie.
Veenweiden en hun bewoners zijn in hun voortbestaan sterk afhankelijk van een juist agrarisch gebruik.
– Verstoring door recreatie,
Zoals fiets- en wandelpaden door weidegebieden, vliegeren en spelen met drones en loslopende honden.
– Doorgaande inklinking door onderbemaling.
Verdroging is een van de belangrijkste bedreigingen van de natuurwaarden in de polder.
– Ondermaling
De veenlaag verdwijnt, wat een verlies is voor alle bijzondere soorten, te vergaande inklinking brengt het voortbestaan van de polder in gevaar. Droog houden wordt dan simpelweg te duur
– Vervuiling van het polderwater
Door het klinken van het veengebied komt de polder weer in contact met voedselrijke buitenwater.
Vanwege het tegennatuurlijke polderpeilbeheer wordt er ook nog voedselrijk water van de Rijn ingelaten. Dit veroorzaakt samen met de inspoeling van meststoffen door de veehouders voor troebel en slikrijk oppervlakte water.
Daardoor is een groot deel van het oorspronkelijk natuurrijke waterleven verdwenen.
Wat is een veengebied?
Veen is geen bodem zoals zand of klei.
Het is een pakket aan dode plantenresten die onder speciale omstandigheden in watergebieden is ontstaan. Er is namelijk een wet in de natuur; water wordt land. En land wordt bos.
Vanaf het jaar 1000 na Chr. zijn mensen vanuit Kennemerland (Uitgeest) en ook vanuit het Gooi de Hollandse veenkussens en moerassen gaan ontwateren om er landbouwgrond, dat wil zeggen, akkerland, van te maken.
Maar als je veen ontwaterd gaat het inklinken en komt het weer vlak boven het grondwaterpeil te liggen. Daardoor zakte de bodem en werden de graanakkers te nat voor de landbouw. Maar er kunnen dan nog wel koeien op grazen, daardoor ontstonden in de 14e eeuw de veenweiden.
Een duizend jaar oud landschap
Landschappen waar middeleeuwse kavelstructuren en ontginningsstructuren nog in tact zijn komen in Europa vrijwel niet meer voor.
Veenpolders in de Zaanstreek, waaronder ook de Krommenieër Woudpolder, zijn hier echter nog de zeldzame exemplaren van.
Middeleeuwse ontwatering
Inmiddels zijn de oude ontwateringsloten deels gedempt en zijn percelen samengevoegd, maar de hoofdstructuren die in de vroege middeleeuwen zijn ontstaan, zijn nog goed zichtbaar.
Waarom is de natuur in de polder zo bijzonder
In de bijna 1000 jaar dat dit agrarisch landschap bestaat heeft zich door de unieke omstandigheden een geheel eigen natuurrijkdom ontwikkeld, die nergens elders zo voorkomt.
Deze uiterst waardevolle natuur onderscheidt zich met de volgende onderdelen:
– weidevogelgemeenschap,
– moerasvogelgemeenschap,
– populatie overwinterende vogels, van Europees belang,
– een zeldzame plantengemeenschap,
– een gemeenschap van relatief zeldzame zoogdieren, insecten en enkele amfibieën.
De Krommenieër Woudpolder is op dit moment nog een van de belangrijkste broedgebieden van weidevogels in Noord-Holland en is van nationaal en zelfs Europees belang.
Ook voor andere vogelsoorten is de polder van belang:
Restanten van het laagveenmoeras
Als gevolg van het tegennatuurlijke polderwaterpeibeheer is het waterriet is verdwenen.
Waterriet is riet dat in het water groeit en zo velden van riet in water er in creëert.
Dit was het leefgebied van vogelsoorten als de roerdomp, de grote karekiet en ….. het woudaapje, stuk voor stuk rode lijst soorten..
Het waterriet zorgde ook voor de aangroei van nieuw land langs de percelen en daarmee voor het ontstaan van de zogenaamde trilveentjes.
Door het tegennatuurlijk peilbeheer is deze ontwikkeling volledig tot stilstand gekomen.
In de Krommenieër Woudpolder vinden we nog zones met riet, maar het is riet op het land, dus zogenaamd droog rietland.
De oevers herbergen niet allen een aantal rietvogels, ze zijn ook het leefgebied van een groot aantal zoogdieren, vlindersoorten, libellen en veel bijzondere planten.”
Riet- en ruigte bewoners
Een typische bewoner van rietlanden en hoog opgaande ruigtekruiden de dwergmuis.
Hoewel niet op de rode lijst, is de soort bepaald niet algemeen.
In de KrommenieërWoudpolder komt de soort nog voor. Het is een prachtig klein oranjekleurig muisje, dat van voorjaar tot en met najaar niet op de grond komt, maar volledig in de stengels van riet en het harig wilgenroosje leeft.
Noordse woelmuis
Nederland heeft één zoogdier waarvan de verspreiding tot ons land beperkt is. Voor een klein land als Nederland is dat natuurlijk uiterst uniek. Lastig is wel dat dit zoogdier geen kleurig of spectaculair dier is, maar een woelmuizensoort; de Noordse woelmuis.
De Noordse woelmuis is in de voorlaatste ijstijd (150.000 jaar geleden) in Nederland terecht gekomen en is hier blijven hangen. Door de geïsoleerde leefplek is hij door ontwikkeld tot een unieke ondersoort. De noordse woelmuis is niet alleen een Nederlandse rode lijst soort, hij staat ook hoog op de Europese rode lijst en hij is daarom een van de Habitat richtlijnsoorten binnen de Europese natuurbescherming.
De Noordse woelmuis is in het veld moeilijk te zien. Hij leeft in rietoevers van laagveengebieden, zoals de Krommenieër Woudpolder. De grootste kans om hem tegen te komen heb je als je als vrijwilliger meehelpt om gemaaid riet op te ruimen.
Dan komen ze ineens onder een stapeltje riet tevoorschijn.
Zeldzame insecten en amfibieën
Veengebieden en zeker laagveengebieden als de Krommenieër Woudpolder herbergen een reeks aan zeldzame insecten en vlinder soorten.
Ze zijn aan de zeldzame vegetatie van bloemrijke veenweiden of rietlanden verbonden.
Twee bijzondere bewoners van de Krommenieër Woudpolder zijn de veenmol, een grote en zeer bijzondere sprinkhaan en de rugstreeppad. Algemeen in Noord-Holland, maar uiterst zeldzaam in de rest van Nederland en zelfs Europa.
Vandaar dat deze soort op de Europese lijst van bedreigde diersoorten staat.
De Stichting Krommenieër Woudpolder
De Stichting Krommenieër Woudpolder heeft als doel de Krommenieër Woudpolder als natuurgebied en cultureel erfgoed te beschermen en in stand te houden.
De polder is een klein, maar een mooi voorbeeld van een Zaans veenweidegebied.
Bezwaar tegen aantasting van de polder
Aantasting van de polder voor (eventuele) woningbouw of recreatief gebruik zijn belangrijke zaken waar het bestuur van de Stichting zich mee bezig houdt.
